Heeft u de kersttoespraak gezien? Wat viel u op? Hoe zouden de Oranjes naar de kersttoespraak hebben gekeken? Ik kan me zo voorstellen dat Máxima en de drie prinsessen het niet zouden kunnen laten om uitvoerig commentaar te leveren op wat ze op tv zien en dat Willem-Alexander er misschien verstandig aan doet om zijn dames even gevieren in de tv-kamer te laten. Zoals trok Elizabeth zich ook altijd terug als de familie haar speech keek. Terwijl ik dit tik, is de kersttoespraak pas net opgenomen en de inhoud nog staatsgeheim. Vroeger lekte de inhoud weleens uit, omdat door wat eenvoudige trucjes – het veranderen van een jaartal in een webadres – de tekst al te lezen was. Die tijd is voorbij, men is er een stuk voorzichtiger mee geworden. Geen wereldprobleem, maar dan heeft iedereen het alleen nog maar over het probleem in plaats van de boodschap.

In Blauw Bloed werd vorige week alvast teruggeblikt op de afgelopen tien jaar kersttoespraken van Willem-Alexander. Bijvoorbeeld hoe hij zijn eerste toespraak zittend deed vanuit de Eikenhorst. Volgens mij had hij precies in zijn hoofd hoe hij het wilde. Dat terwijl hij zat, ook portretjes van de dochters zichtbaar zouden zijn. Bijzonder was ook dat hij zijn tante Margriet en oom Pieter bedankte voor hun inzet tijdens de regeringsperiode van Beatrix. Een beetje gek misschien, zo’n persoonlijk moment tijdens zo’n landelijke toespraak. Maar misschien voelde hij dat het nodig was, beter voor de kerstgedachte en familievrede. Nog altijd kan Willem-Alexander op Pieter en Margriet rekenen voor een behoorlijk aantal afspraken in de koninklijke agenda. Willem-Alexander koos er nog één keer voor om te gaan zitten, toen de toespraak eenmalig op Noordeinde werd opgenomen, toen het gezin midden in de verbouwing zat van de Eikenhorst in Wassenaar naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Wat Blauw Bloed ook opviel: vorig jaar was er niet één verwijzing naar de Bijbel, naar het kerstverhaal of naar Jezus. De reden waarom we kerst vieren. ‘Anders kan hij toch net zo goed een nieuwjaarstoespraak houden?’, zei verslaggever Arjan, toen ik hem over zijn kerstreportage sprak. Zo doen koningin Margrethe van Denemarken en koning Harald van Noorwegen het ook.

De Britten en hun kersttoespraak spannen wat mij betreft wel de kroon. Misschien heeft het ermee te maken dat de grote omroepen beurtelings de opnames maken. Grootse militaire kapellen. Kinderkoren. Sprookjesachtige beelden Buckingham Palace of Windsor Castle in kerstsfeer. Shots die gemaakt zijn met camera’s op kranen, waarbij het bijna op een kleine speelfilm lijkt. Dan is het in Nederland een beetje mat, inderdaad. Weinig spektakel. De Britten hebben echt iets om naar uit te kijken. Welke foto zou Elizabeth dit jaar prominent in beeld hebben staan op haar kastje of bureau en welke boodschap geeft ze daarmee af? Wat ook écht een meerwaarde is, is dat Elizabeth er een echt jaaroverzicht van maakte. Koning Filip doet dat tegenwoordig ook. Beelden laten zien van wat ze het afgelopen jaar hebben meegemaakt tijdens bezoeken en wat indruk op ze heeft gemaakt. Aan het hof, Willem-Alexander zelf naar verluidt ook, wordt geregeld geklaagd dat het land niet goed weet wat de koning heeft gedaan in het afgelopen jaar. Combineer dat nou eens, naar goed voorbeeld van de collega’s, met beelden van bezoeken in het koninkrijk. Misschien moet de taak om de kersttoespraak op te nemen eens worden uitbesteed aan Blauw Bloed, die al jaren trouw de Oranjes achterna reist en alle beelden heeft. Win win, zou ik zeggen. Je zou natuurlijk kunnen zeggen, laat de traditie zoals die is. Maar zo lang bestaat de traditie nog niet. Wilhelmina begon ooit met een kersttoespraak op de radio, wat Juliana en Beatrix overnamen. Pas in 2000 maakte Beatrix de overstap naar de tv. En Elizabeth? Die liet hem na ruim 50 jaar op tv zelfs eens in 3D opnemen. Een traditie kan dus ook mee-evolueren!